TFI PZU ostrożnie podchodzi do inwestycji w akcje, zwłaszcza na rynkach wschodzących (opinia)

Zdaniem Piotra Kuczyńskiego nikt tak naprawdę nie wie, co się dzieje w Chinach i co dalej się będzie tam dziać. Polska giełda jest w wyjątkowym marazmie i najprawdopodobniej nic się nie zmieni do wyborów. Kuczyński również negatywnie ocenia listy z pogróżkami zachodnich inwestorów, którzy obawiają się ustawy o frankach. Analityk równie negatywnie ocenia skrajnie demagogiczne argumenty samych kredytobiorców walutowych.

link do art.http://www.bankier.pl/wiadomosc/Kuczynski-Polska-gielda-to-czysta-beznadzieja-7275778.html

„Frankowicze lali demagogię”

Piotr Kuczyński odniósł się także do ustawy o przewalutowaniu kredytów w walutach obcych. Najprawdopodobniej Senat przywróci pierwotny kształt propozycji, by koszty przewalutowania dzielić 50/50.

– Frankowicze lali taką demagogię, że nawet w Sejmie takiej się nie usłyszy. To było nie do wytrzymania. Jeden z panów wyliczył zyski banków na poziomie 280 mld zł. Tyle banki miały zarobić na kredytach frankowych, a to więcej niż zysk całego sektora bankowego od czasu transformacji. To szaleństwo. Ludzie wierzą w takie twierdzenia, bo się nie znają – komentuje Piotr Kuczyński, główny analityk DI Xelion.

Nie mogę pominąć tej wypowiedzi. Frankowicze wiadomo to jest nośny temat  i w dalszej części tego art odniosę się również do tych wypowiedzi.Rozumiem zadęcie pana P. Kuczyńskiego,ale widzę ,że od pewnego czasu nasz medialny analityk traci grunt pod nogami.Wypowiadanie się o naszej GPW ,że  to beznadzieja itp.trochę odbiega od istoty rzeczy. Giełda to platforma do handlu, a handel to ludzie to firmy które wymieniają się zakładami o wygraną,To co tutaj jest beznadziejne? GPW to nie twór żywy sam w sobie.Oczywiście domyślam się ,że m.innymi chodzi o płynność.Jednak nie można zapominać o fazie w jakiej znajduje sie nasza GPW. Przyjmując z założenia ,że mamy do czynienia z korektą wzrostu z lat 2009 -2011 r-; niskie obroty nie świadczyły by zle o naszej GPW. Wydaje się ze p Kuczyński zapomniał o bessie , która rozpoczęła się w roku 2007. Przecież  nie można o niej zapomnieć i o jej przyczynach.Dyskusje jakie pan Kuczyński prowadził w studio tvn cnbc biznes w tym czasie w raz z komentatorami i innymi  analitykami  jasno wskazywały na to ,że nie mieli oni pojęcia czy ten wzrost z lat 2009-2011 jest tylko korektą w bessie czy kontynuacją hossy? Wydaje sie ,ze analitycy oderwali się od rzeczywistości i od prostego faktu ,ze do dziś dnia nie mają pojęcia z czym mamy do czynienia. Trzeba przyznać rację analitykowi co  do tego ,że handlują głównie automaty.Mamy grę maszyn i High-frequency trading   hft programing itp Do czego to prowadzi można zobaczyć m innymi tutaj,,, https://www.youtube.com/watch?v=NYWrtvSCziQ… Więc co jest beznadziejne na naszej GPW ludzie czy maszyny?.Wiadomo ,ze maszyny programują ludzie po to ,żeby wygrywały na rynku finansowym i przynosiły dochód.. Handel sprowadził się już do tego ,że serwery stawia się jak najbliżej miejsca platformy handlowej jaką jest giełda ,żeby wygrać  szybkością stawianych i docierających zleceń kupna czy sprzedaży o milisekundy   z tymi, których serwery są zainstalowane dalej.Wydaje się że m, in to jest przyczyna dla której  ofe emigrują od GPW i udają się zagranice. Nasza GPW  jest opózniona technologicznie i HFG ze swoimi szybkimi łączami nie ma co w Warszawie szukać.Nie można też zapominać, że jesteśmy lokalnym rynkiem o tkzw niskiej głębokości alokacji kapitału.Nie można wypowiadać się o naszym rynku w oderwaniu od rzeczywistości .Przypominam ,że jednak warto wrócić do korzeni i podjąć się jednak pracy nad analizą techniczną poszczególnych rynków  czy chociażby od interesującego nas waloru. Oczywiście nie zapominając o A.F.Wiem ,że to jest ciężka praca ale oderwanemu od rzeczywistości analitykowi komentowanie tego co się dzieje na rynku bez narażenia się na śmieszność będzie b, trudne.Obecnie handel na świecie odbywa się w taki sposób,że mamy do czynienia z wojną światów.Niewątpliwie jest to wojna maszyn zaprogramowanych i wyposażonych w broń <jaką jest kapitał >przez ludzi i przeciwko innym programistom i inwestorom indywidualnym.Wiadomo ,że technika wygrywa z człowiekiem pozostaje pytanie czy zawsze?Oglądając poszczególne premiery filmu terminator, można odnieść wrażenie ,że jednak maszyny nie będą programowane przeciwko naszej  cywilizacji.Jakże błędne postrzeganie rzeczywistości. Przecież nie tak dawno na konferencji cytuję wypowiedz.

Eksperci od sztucznej inteligencji i czołowi badacze pracujący nad jej rozwojem podpisali list otwarty, w którym przestrzegają przed potencjalnym wyścigiem zbrojeń, który może rozpocząć się wraz z dalszym rozwojem sztucznej inteligencji. Apelują także o zakończenie prac nad inteligentnymi, autonomicznymi systemami wojskowymi.

Spisany przez Future of Life Institute dokument został zaprezentowany podczas międzynarodowej konferencji dotyczącej sztucznej inteligencji – International Joint Conference on Artifical Intelligence – która odbywa się w Buenos Aires. Podpisali się pod nim m.in. czołowy przedsiębiorca Elon Musk, współzałożyciel Apple’a Steve Wozniak, filozof Noam Chomsky oraz fizyk Stephen Hawking.

„Sztuczna inteligencja jest „największym zagrożeniem dla ludzkości” i jej rozwój może oznaczać koniec ludzkiej rasy” – Stephen Hawking

Wojna światów techniczna wojna i   pomijająca  humanizm  już trwa i odbywa się to m. innymi w  HFG. Skutki tej wojny już odczuwamy. A katastrofa humanitarna z jaką mamy do czynienia na bliskim wschodzie i wschodniej afryce napływ imigrantów śmierć w mękach tysięcy ludzi uciekających przed wojną i głodem, jest ostrzeżeniem dla tych , którzy pozostają zacofani pod względem technologicznym.

Muszę się też odnieść do wypowiedzi przeciwko ustawie uchwalonej przez sejm a kwestionowanej przez senat , analityków i banki.Przypominam ,że nie ma żadnej gwarancji ,ze kurs franka nie wzrośnie. Problem będzie narastał Trzeba coś z tym zrobić Pozostawienie tego  aktualnego stanu rynkowi i brak regulacji może doprowadzić do buntu społecznego.Banki doskonale wiedziały w jakim momencie udzielają kredyty we franku.Wystarczy spojrzeć na wykres kursu franka do walut rynków wschodzących.

wykres franka do złotego interwał tygodniowy, widać jak wskazniki w tym interwale schodzą  w dół więc prawdopodobieństwo odbicia w górę rośnie. wykres z dn 31 08 2015r

Przypominam ,ze na wzrost kursu walut rynków wschodzących grały banki inwestycyjne najmocniej bank inwestycyjny lehman brothers to on stał głównie za wieloletnim umocnieniem m innymi złotówki i innych walut rynków wschodzących  grając wbrew fundamentom.

15 września 2008 roku nastąpił koniec liczącego 158 lat banku Lehman Brothers. Plajta czwartego największego banku inwestycyjnego świata sparaliżowała rynki. Wkrótce nadeszły kolejne wstrząsy

To bankructwo zmieniło świat. Dotknęło jedną z instytucji „zbyt wielkich, by upaść”. Aktywa giganta wynosiły 691 mld dol., a zobowiązania niemal 800 mld. Janet Yellen, szefowa oddziału Fed w San Francisco, nazwała upadek Lehmana kwantowym skokiem w historii kryzysu finansowego.

Rok 2008 był rokiem gospodarczych wstrząsów. Gwałtownie rosła inflacja – napędzana szybkim wzrostem cen ropy i żywności. Banki po obu stronach Atlantyku ponosiły wielkie straty związane z kryzysem subprime. Wiele gospodarek balansowało na krawędzi recesji.

Kłopoty finansowe Citigroup, Wachovii, Merrill Lynch i innych banków miały bezpośrednie źródło w tych właśnie zjawiskach, a nie w trudnościach Lehmana. Jednak to upadek tej instytucji wywołał panikę na rynkach .

.http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/362999.html

Gra wielkich banków inwestycyjnych  na odbicie się dolara i innych walut z tak zwanego safe haven rozpoczęła się od masowego udzielania kredytów w tych walutach. Frank jako szczególnie ulubiona waluta dla spekulacji , jego masowe rozpożyczanie musiało  fundamentalnie wzmocnić grających na jego odbicie w stosunku do innych walut.. Gdyż zapotrzebowanie na tę walutę gwałtownie wzrosło. Banki rozpożyczając kredyty indeksowane do franka doskonale wiedziały co robią. Był to produkt , który w zamyśle miał doprowadzić do gigantycznych zysków, Nikt sobie nie zdawał sprawy , przynajmniej mniejsze banki do czego sprzedawanie tego produktu strukturyzowanego doprowadzi.Wiemy przecież ze gra przeciwko np funtowi przez miliardera legendy branży hedgingowej George Sorosa doprowadziła do upadku i dewaluacji funta. To on George Soros podbił stawkę w zakładzie, w ramach którego obstawia wystąpienie krachu na amerykańskim rynku akcji. Jak na giełdowego rekina przystało, w grze są miliardowe kwoty. Mechaniżm gry przeciwko walucie to jego zasługa. On pierwszy wprowadził ten mechanizm do gry . Czyżby analityk firmy xelion  p  Kuczyński i inni zwykli obywatele nie zdawali  sobie sprawy co można uczynić grając na wzrost takich walut jak frank szwajcarski?. Apeluję tutaj do rządu obojętne jaki on będzie, TRZEBA ROZBROIĆ TĘ TYKAJĄCĄ BOMBĘ,JAKĄ SĄ KREDYTY INDEKSOWANE DO FRANKA.Teraz ponoć jest to liczone jako koszt rzędu 150zł na obywatela. Przestrzegam przed takim liczeniem,  bo to jest dopiero demagogia.Trzeba przyznać,że premier węgier wiedział co robi i tutaj należą się jemu brawa.Tam na Węgrzech banki były w dużo gorszej sytuacji bo nie generowały zysków. Pisałem o tym już na blogu wcześniej art .. https://schooloftrading.pl/2015/07/04/drenowane-banki-potrzebuja-kroplowki-by-zsolt-zsebesi/ Tymczasem u nas banki nieprzerwanie zyskiwały w okresie transformacji. Ukraina też przewalutowała kredyty walutowe, ten kraj będący w stanie wojny i kryzysu wiedział ,ze musi to zrobić. My Polacy mamy być przykładem i kosztem buntu społecznego zachować się honorowo? Spłacać coś co było zwykłą grą wielkich kapitałów i nabijać im kieszeń? Banki mają tysiące rozwiązań., (polecam art o listach zastawnych poniżej) https://schooloftrading.pl/2015/07/04/listy-zastawne/        Nawet  emisję pustego pieniądza , którą uratowano świat przed upadkiem i wielkim krachem z 2008 roku, tkzw programy Q 1,2 i 3   A co ma zwykły obywatel? ma spłacać coś o czym nie miał zielonego pojęcia? Ma zachować się honorowo i oddać cały swój majątek i do końca życia gonić królika jakim jest wrost kursu i wartości kredytu?.Problem ten trzeba jak najszybciej rozwiązać nie licżąc się z kosztami. Każda inna opinia i wpływanie na honor i ambicje kredytobiorców  kredytów indeksowanych do franka jest demagogią niczym innym.

.PO wyciąga rękę do osób, które mają kłopoty ze spłatą zobowiązań hipotecznych. Także do tych, którzy zadłużyli się w polskiej walucie i stracili pracę.  O wsparcie będą się mogły ubiegać osoby, które wzięły kredyt na budowę domu jednorodzinnego oraz na kupno takiego domu, bądź mieszkania

http://serwisy.gazetaprawna.pl/finanse-osobiste/artykuly/887890,kredyty-we-frankach-banki-sfinansuja-pomoc-dla-klopotliwych-kredytobiorcow.html

kredyty indeksowane ;spróbuj przejść na drugą stronę!

http://www.bankier.pl/wiadomosc/Maliszewski-Na-rynkach-trwa-strzyzenie-owiec-3353337.html

Banki świadomie stosują w umowach kredytowych zakazane klauzule. Dzięki temu jednak istnieje realna możliwość ochrony prawnej kredytobiorców. Na drodze sądowej, niezależnie od zmian kursu franka, można dowieść, że kredyt podlega spłacie w wysokości nominalnej, czyli w jakiej został rzeczywiście wypłacony kredytobiorcy, powiększonej o ustalone w umowie oprocentowanie – piszą prawnicy.

Umowy kredytu indeksowanego (lub inaczej denominowanego) w stosunku do kursu waluty obcej stanowią przedmiot sporów już od kilku lat. Kontrowersje budzi zarówno charakter prawny tych umów, jak również zgodność wprowadzonych do nich przez banki klauzul z zasadami obrotu konsumenckiego. Od pewnego czasu spory te toczą się również przed sądami. Ubiegły rok przyniósł kolejne wyroki w sprawach związanych z kredytami waloryzowanymi w stosunku do kursu waluty obcej.
W szczególności chodzi tu o szeroko komentowany wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie (sygn. akt I C 554/14) odnoszący się do sposobu, w jaki banki przeliczają kwotę zadłużenia kredytobiorcy z waluty obcej na złote polskie, jak również zapadłe w tym czasie wyroki Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa oraz Sądu Okręgowego w Warszawie w sprawie tzw. ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, które składają się już na pewną linię orzeczniczą stanowiącą istotną wskazówkę co do tego, jakich rozstrzygnięć można się spodziewać w przyszłości. W szczególności możliwe jest wskazanie tych poglądów dotyczących omawianych kredytów, które zostały odrzucone.
Kredyty we frankach ?od lat budziły ?wątpliwości
Nie znajduje faktycznego uzasadnienia rozpowszechniony przez środki masowego przekazu pogląd, że kredyty indeksowane w stosunku do kursu waluty obcej zaczęły budzić wątpliwości po gwałtownym wzroście kursu CHF, będącego walutą, w stosunku do kursu której najczęściej dokonywano indeksacji kredytu.
W rzeczywistości bowiem już w maju 2008 r. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów opublikował „Raport z kontroli wzorców hipotecznych”. Wskazał w nim, że stosowane przez banki wzorce umów kredytu indeksowanego/denominowanego w stosunku do kursu waluty obcej zawierają liczne postanowienia rażąco naruszające interesy konsumentów i kształtujące ich prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami (klauzule abuzywne).
Wśród nich UOKiK wymienił m.in. postanowienia umowne uprawniające bank do dowolnego ustalania kursu waluty, w stosunku do której indeksowany jest kredyt, a także pozwalające obciążać kredytobiorców kosztami umów ubezpieczenia zawieranych przez bank (w szczególności dotyczyło to tzw. ubezpieczenia niskiego wkładu własnego UNWW).
Niestety publikacja raportu nie wpłynęła znacząco na praktykę banków. Tymczasem gwałtowny wzrost kursu CHF spowodował, że zarzuty podniesione przez UOKiK uzyskały dużo większe znaczenie praktyczne. Wzrost kursu CHF nie był przyczyną sprzeczności wymienionych wyżej postanowień umownych z zasadami obrotu konsumenckiego. Bez wątpienia jednak uczynił skutki stosowania tych klauzul przez banki bardziej dotkliwymi dla konsumentów.
Wygrane przed sądami
Wobec faktu, iż banki nie były skłonne zaprzestać stosowania zakwestionowanych przez UOKiK klauzul, a tym bardziej usunąć skutków ich stosowania, ewentualne rozstrzygnięcie sporów dotyczących tych klauzul mogło nastąpić jedynie przed sądem.
Ważne zwycięstwa?w Warszawie i Łodzi
14 grudnia 2010 r. przed Sądem Okręgowym w Warszawie Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów zapadł jeden z ważniejszych wyroków w sprawach dotyczących kredytów indeksowanych w stosunku do waluty obcej. W wyroku tym, wydanym w sprawie przeciwko Bankowi Millennium SA, sąd stwierdził m.in., iż niedozwolone są klauzule, na mocy których bank ma prawo jednostronnego ustalania kursu waluty, w stosunku do której indeksowany jest kredyt.
Sąd podkreślił, że umowa musi określać obiektywne kryteria ustalania kursu waluty, w stosunku do której dokonywana jest indeksacja, nie zaś, tak jak to miało miejsce w badanych umowach kredytowych, pozwalać bankowi na ustalanie tego kursu w sposób całkowicie dowolny.
26 stycznia 2011 r. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał bardzo podobny wyrok w sprawie przeciw mBankowi. Oba wyroki są już prawomocne, w następstwie czego wskazane w nich klauzule stosowane przez banki umieszczone zostały w rejestrze klauzul niedozwolonych.
Niestety powyższe rozstrzygnięcia w niewielkim stopniu wpłynęły na praktyki banków przy zawieraniu umów kredytowych. W szczególności zaś nie spowodowały zwrotu kwot pobranych na podstawie niedozwolonych klauzul.
Istotnym z punktu widzenia sporów toczących się wokół kredytów indeksowanych w stosunku do walut obcych jest wyrok, który zapadł przed Sądem Okręgowym w Łodzi w sprawie przeciwko mBank SA. Sąd stwierdził, że bank stosował w umowach kredytu indeksowanego w stosunku do kursu CHF niedozwolone klauzule pozwalające mu na zmiany oprocentowania kredytu według niejasnych i nieprecyzyjnych kryteriów. Sąd apelacyjny, oddalając apelację banku od powyższego wyroku, stwierdził, że kwoty niesłusznie pobranych przez bank na podstawie niedozwolonej klauzuli odsetek podlegają zwrotowi na rzecz kredytobiorców na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Pomimo różnic, powołane tu wyroki Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie oraz Sądu Okręgowego w Łodzi mają istotną wspólną cechę. W obu przypadkach wzrost kursu CHF nie miał wpływu na ocenę abuzywnego charakteru badanych klauzul umownych.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi zapadł tego samego dnia co warte odnotowania orzeczenie w sprawie C-26/13 Árpád Kásler i Hajnalka Káslerné Rábai przeciwko OTP Jelzálogbank Zrt.
Wsparcie z Luksemburga
Trybunał Sprawiedliwości UE stwierdził m.in., że w umowie kredytu indeksowanego według kursu waluty obcej, kurs tej waluty służy jedynie do określenia wysokości raty kredytu. Bank nie świadczy usługi wymiany waluty, a więc tzw. spreadowi walutowemu (różnicy pomiędzy kursem sprzedaży i kursem kupna waluty), którego ciężar musi ponieść kredytobiorca, nie odpowiada żadne świadczenie banku. Spostrzeżenie TSUE jest z jednej strony oczywiste, z drugiej zaś często bywa zapominane.
W aspekcie umów o kredyt hipoteczny szczególnej uwagi wart jest również wyrok z 7 kwietnia 2014 r., którym Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa zapoczątkował serię rozstrzygnięć nakazujących bankom zwrot kwot pobranych od kredytobiorców na pokrycie kosztów UNWW, przy czym zaznaczyć należy, że ten wyrok nie jest pierwszym nakazującym bankowi zwrot kwot pobranych od kredytobiorcy tytułem kosztów UNWW.
Drogie ubezpieczenia, ?które nie chronią
Wcześniej, 6 marca 2012 r., tak samo rozstrzygnął spór dotyczący pokrywania kosztów UNWW Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia. Za szczególnie naganne sądy uznają nieinformowanie kredytobiorców przez banki o tym, że UNWW nie zapewnia im żadnej ochrony, a w szczególności o tym, że gdyby kredyt przestał być spłacany, ubezpieczyciel dokona spłaty, w granicach ubezpieczonej kwoty, jednakże następnie wystąpi z roszczeniem o zwrot tej kwoty do kredytobiorcy, który ponosił koszt składki ubezpieczeniowej. Wielu kredytobiorców dowiedziało się o tym fakcie z mediów dopiero na początku 2014 r. Przy okazji powyższych postępowań wyszło na jaw, że kwota uiszczana przez kredytobiorców, jako zwrot kosztów UNWW, nieraz prawie dwukrotnie przewyższa rzeczywiście ponoszone przez bank koszty ubezpieczenia.
Zważywszy że wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa z 7 kwietnia 2014 r. uprawomocnił się 2 października 2014 r. na skutek oddalenia apelacji banku przez sąd okręgowy, można się spodziewać, że opisana linia orzecznicza się utrwali. Wziąwszy pod uwagę, że wszystkie omawiane wyroki oparte są na wspólnych okolicznościach, sprawa UNWW wydaje się doskonale nadawać do rozstrzygnięcia w powództwie grupowym.
Przy okazji zauważyć należy, że podstawowy zarzut stawiany postanowieniu umownemu nakładającemu na kredytobiorcę opłaty tytułem UNWW, a mianowicie brak jakiegokolwiek świadczenia banku, które odpowiadałoby płatnościom obciążającym kredytobiorcę, pozostaje aktualny niezależnie od kursu CHF.
Ubezpieczeniu niskiego wkładu własnego podlegać miała część kredytu stanowiąca różnicę pomiędzy kwotą kredytu a 80 proc. wartości kredytowanej nieruchomości, a więc zasadniczo 20 proc. kwoty kredytu. W wyniku wzrostu kursu CHF saldo zadłużenia kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt waloryzowany tą walutą, wzrosło do ok. 180 proc. kwoty faktycznie wypłaconej im przez bank. Tym samym kwota podlegająca ubezpieczeniu wzrosła z 20 proc. do 100 proc. kredytu. W wyniku tego płatność, którą kredytobiorcy zobowiązani są uiścić na rzecz banku tytułem zwrotu kosztów UNWW, nie zmalała (pomimo spłacania kredytu), lecz pięciokrotnie wzrosła. Oczywiste jest, że wzrost kwoty, którą należało zapłacić tytułem UNWW, z kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych, dodatkowo zmotywował wielu kredytobiorców do wystąpienia z powództwem przeciw bankom. Powyższe nie zmienia jednak faktu, że przyczyny, dla których postanowienie o zwrocie kosztów UNWW jest uznawane przez sądy za abuzywne, istniały i były wskazywane, jeszcze zanim kurs CHF wzrósł.
Dlaczego to szczeciński wyrok jest ważny
Spośród wszystkich wyroków dotyczących sporów związanych z kredytami waloryzowanymi w stosunku do kursu waluty obcej najwięcej emocji wywołał wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z 7 listopada 2014 r. Jego uzasadnienie prezentuje stanowisko wobec kilku zagadnień wspólnych dla wszystkich sporów dotyczących tzw. kredytów indeksowanych do waluty obcej.
Istotny jest fakt, że Sąd Okręgowy w Szczecinie dokonał bardzo trafnej analizy funkcji tzw. klauzuli indeksacyjnej w umowach kredytowych.
Słusznie wskazał, że kredytobiorca zawiera umowę kredytu, aby dostać do dyspozycji na czas oznaczony określoną kwotę pieniężną niezbędną mu do realizacji zamierzonego przedsięwzięcia, bank zaś udziela kredytu, aby oprócz zwrotu przekazanych środków otrzymać korzyść w postaci oprocentowania i prowizji. Wprowadzenie do umowy tzw. klauzuli indeksacyjnej nie zmienia opisanego wyżej celu tej umowy. Umowa kredytowa, do której wprowadzono postanowienia dotyczące tzw. indeksacji w stosunku do kursu waluty obcej, nie staje się przez to „umową o produkt strukturyzowany o wysokim stopniu skomplikowania”. Klauzula indeksacyjna nie ma charakteru instrumentu inwestycyjnego i nie zostaje wprowadzona do umowy kredytowej, aby zapewnić stronom możliwości czerpania korzyści z kupna i sprzedaży waluty obcej, tylko dla zachowania przez okres, na jaki zostaje udzielony kredyt, jednolitej wartości wzajemnych świadczeń stron. Właśnie w tym celu strony uzależniają wysokość kredytu pozostałego do spłaty od kursu waluty obcej, nie zaś po to, aby prowadzić grę opartą na zmianach tego kursu. Klauzule walutowe nie są zatem instrumentem podobnym np. do opcji walutowych, lecz znaną z art. 3581 § 2 k.c. instytucją waloryzacji umownej zobowiązania pieniężnego. To ostatnie spostrzeżenie sądu okręgowego, choć być może oczywiste, jest szczególnie istotne. Pozwala bowiem właściwie ocenić funkcję klauzul indeksacyjnych w umowach kredytu.
Przywołany przez sąd art. 3581 § 2 k.c. jest dopuszczonym przez prawo cywilne wyjątkiem od zasady nominalizmu, zgodnie z którą wykonanie zobowiązania pieniężnego następuje przez zapłatę ustalonej w chwili powstania zobowiązania sumy nominalnej. Zasada nominalizmu działa prawidłowo, gdy spełnienie świadczenia nie jest znacząco oddalone w czasie od chwili powstania zobowiązania. W przeciwnym wypadku powstaje ryzyko, iż w związku ze zmianami siły nabywczej pieniądza dojdzie do dysproporcji świadczeń, które w zamiarze stron zawierających umowę miały być ekwiwalentne.
Klauzula indeksacyjna?to nie instrument finansowy
Metodą zabezpieczenia się przed tym niebezpieczeństwem jest określenie wartości świadczenia pieniężnego nie poprzez określenie sumy, która ma zostać zapłacona, lecz poprzez wskazanie „innego miernika wartości”, którego suma stanowić ma równowartość. W praktyce miernikiem tym najczęściej jest kurs waluty obcej lub np. metali szlachetnych. Chodzi tu o towar lub walutę o wartości w stosunkowo małym stopniu ulegającej zmianom. Najczęściej stosowane były więc waluty uchodzące za stabilne, jak np. frank szwajcarski.
Z uwagi na fakt, że zmiany siły nabywczej pieniądza zdecydowanie częściej przynoszą spadek tej wartości niż jej wzrost, klauzula waloryzacyjna z reguły wprowadzana jest do umowy dla zabezpieczenia interesów wierzyciela. Banki, aby uniknąć straty, określają wysokość oprocentowania w taki sposób, aby płacone przez kredytobiorcę odsetki pokryły nie tylko koszty banku i marżę będącą jego dochodem, lecz również stratę spowodowaną inflacją, ustalając odpowiedni margines bezpieczeństwa. Aby bank osiągnął zakładany zysk, odsetki muszą być zatem odpowiednio wysokie. Alternatywą jest wprowadzenie do umowy kredytu klauzuli waloryzacyjnej i powiązanie wysokości rat spłaty kredytu z walutą o względnie stałym kursie. Wprowadzając do umowy kredytu klauzulę waloryzacyjną, banki mogą stosować niższe oprocentowanie, co stanowi zachętę dla kredytobiorców do zawierania umów kredytowych zawierających te klauzule.
Powiązanie kwoty kredytu oraz wysokości rat jego spłaty z kursem waluty obcej nie ma zatem na celu wprowadzenia do tej umowy instrumentu inwestycyjnego, a tym samym umożliwienia stronom osiągania zysku z handlu walutą. Jak zauważył zarówno TSUE w sprawie o sygnaturze C-26/13, jak i Sąd Okręgowy w Szczecinie w uzasadnieniu wyroku z listopada 2014 r., w badanych umowach kredytowych do faktycznego transferu wartości dewizowych w którąkolwiek stronę nie dochodziło. Różnica pomiędzy kursem zakupu danej waluty a kursem sprzedaży tej waluty przez bank (spread), ustalana wyłącznie przez bank, stanowiła jego czysty dochód, zwiększający dodatkowo koszty kredytu dla klienta.
Celem wprowadzenia klauzul walutowych do umowy kredytu było utrzymanie równej wartości świadczeń obu stron i zabezpieczenie banku przed stratą spowodowaną inflacją. Fakt, że klauzula waloryzacyjna odwołująca się do kursu CHF zadziałała nieprawidłowo z uwagi na niezwiązany z inflacją złotego nieprzewidziany wzrost kursu CHF, nie uzasadnia prezentowania kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt waloryzowany tą walutą, jako uczestników ryzykownej gry inwestycyjnej.
Celem wprowadzenia do umowy klauzuli waloryzacyjnej jest utrzymanie równowartości świadczeń stron. Aby spełniać tę funkcję, kurs waluty, do którego odwołuje się klauzula, musi być ustalany w sposób obiektywny. Jeżeli jednak jest on ustalany przez kredytujący bank, ryzyko związane ze zmianami tego kursu obciąża jedynie kredytobiorcę. Jeśli zmiany te nie są niekorzystne dla banku, może on wyznaczać kurs waluty nieodbiegający znacząco od kursu rynkowego. Jednak gdyby zmiana kursu rynkowego była dla banku niekorzystna, mógłby on określić wysokość zobowiązań kredytobiorcy, ustalając kurs w korzystny dla siebie sposób. Oczywiste jest zatem, że tak skonstruowana klauzula waloryzacyjna rażąco narusza równowagę kontraktową stron i zapewnia bankowi nieuzasadnione korzyści. Uznanie tak skonstruowanej klauzuli za abuzywną jest w tym stanie rzeczy oczywiście uzasadnione, a wziąwszy pod uwagę dotychczasowe orzecznictwo, tę kwestię można już uznać za rozstrzygniętą.
Największe znaczenie wydaje się mieć jednak stanowisko zaprezentowane przez Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie skutków ustalenia, iż zawarta w umowie kredytowej klauzula waloryzacyjna jest niedozwolonym postanowieniem umownym, w rozumieniu art. 3851 k.c. Przepis ten stanowi jednoznacznie, że niedozwolone postanowienia umowne nie wiążą konsumenta, a umowa w pozostałym zakresie pozostaje w mocy. Pomimo kategorycznego brzmienia powyższego przepisu zagadnienie wywoływało wiele komentarzy.
Ograniczona rola sądu
Rozważano, czy sąd nie powinien w takiej sytuacji dokonać waloryzacji pozostałej do spłaty kwoty kredytu, np. zgodnie ze średnim kursem franka publikowanym na dzień spłaty przez NBP, albo też dokonać zmiany wysokości oprocentowania kredytu. Uzasadnienie tych poglądów sprowadzało się z reguły do podkreślenia, iż zaniechanie waloryzacji kredytu spowodowałoby bardzo dotkliwe skutki dla banku.
Sąd Okręgowy w Szczecinie zajął odmienne stanowisko w powyższej kwestii. Stwierdził, że sankcyjny charakter przepisu art. 3851 k.c. w sytuacji przyjęcia, iż dane postanowienie umowy jest niewiążące, nie pozwala na stosowanie, w drodze analogii, innych instytucji prawnych celem „naprawy” takiego postanowienia. W tym stanie rzeczy wobec uznania klauzuli waloryzacyjnej za niedozwolone postanowienie umowne, kredyt podlega spłacie w wysokości nominalnej, a więc w takiej, w jakiej został rzeczywiście wypłacony kredytobiorcy, powiększonej oczywiście o ustalone w umowie oprocentowanie.
Z powyższym stanowiskiem należy się zgodzić. Jeżeli klauzula waloryzacyjna skonstruowana została przez bank w sposób uzasadniający uznanie jej za niedozwolone postanowienie umowne, nie wiąże konsumenta, wobec czego brak jest podstaw do dokonywania jakiejkolwiek waloryzacji kredytu. Art. 3851 k.c. nakazuje uznać postanowienia umowne naruszające prawa konsumenta za niewiążące. Nie pozwala jednak sądowi zmodyfikować ich treść czy zastąpić je innymi. Sąd nie może zastąpić zatem nieuczciwej klauzuli waloryzacyjnej inną, skonstruowaną prawidłowo. Sąd może ją jedynie wyeliminować z umowy. Nie ma zatem podstaw, aby sąd dokonywał waloryzacji kredytu według np. kursu CHF ustalonego przez NBP czy innego ustalonego w sposób obiektywny. Oznaczałoby to bowiem modyfikację umowy, do której sąd, na mocy omawianego przepisu, nie jest uprawniony.
Zarówno zasady współżycia społecznego, jak i ustalone zwyczaje nie stanowią wystarczającej podstawy do dokonania waloryzacji świadczenia pieniężnego w sytuacji, w której postanowienia umowne stanowiące podstawę waloryzacji, nie wiążą kredytobiorcy. Co więcej przepisy prawa cywilnego wykluczają możliwość dokonania waloryzacji świadczenia pieniężnego przez sąd na żądanie strony będącej przedsiębiorcą, nawet w przypadku istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza. Jeżeli klauzula waloryzacyjna wprowadzona do umowy przez bank ma charakter abuzywny, umowa kredytowa nadal wiąże strony, jednakże nie podlega waloryzacji.
Rozstrzygnięcie, iż wobec braku związania konsumenta klauzulą waloryzacyjną kredytobiorca zobowiązany jest spłacić kredyt w kwocie nominalnej wraz z ustalonymi w umowie odsetkami, niewątpliwie stawia bank w mniej korzystnej sytuacji niż ta, którą założył, zawierając umowę, a w szczególności może ograniczyć zysk, jaki przynieść miała bankowi ta umowa.
Nie sposób jednak zaprzeczyć, że banki nie znalazłyby się w takiej sytuacji, gdyby nie zdecydowały się na stosowanie niedozwolonych postanowień w umowach kredytowych. Banki, które wprowadziły do umów kredytowych klauzule waloryzacyjne pozwalające im na manipulowanie kursem waluty obcej, mogą ponieść skutki lekceważenia zasad rządzących obrotem konsumenckim.
O czym ?warto pamiętać
Kredyty indeksowane do kursu waluty obcej są kredytami udzielonymi w złotych polskich.
Klauzule indeksacyjne nie zostały wprowadzone do umów kredytowych po to, aby umożliwić stronom czerpanie korzyści z kupna i sprzedaży waluty obcej. Ich celem jest zabezpieczenie banku przed stratą spowodowaną utratą siły nabywczej złotego w czasie trwania umowy kredytowej.
Wbrew powielanym opiniom przyczyną zakwestionowania stosowania opisanych klauzul nie był wzrost kursu CHF. Nie odpowiada więc prawdzie argument, iż frankowiczom przestały odpowiadać zawarte umowy kredytowe tylko dlatego, że wzrósł kurs franka szwajcarskiego.
Rzeczywiście wzrost kursu CHF spowodował, iż kredytobiorcy, którzy zaciągnęli kredyt waloryzowany według kursu tej waluty, zobowiązani są zwrócić bankowi kwotę prawie dwukrotnie wyższą od tej, którą otrzymali, i to nie wliczając odsetek. Nie zmienia to jednak faktu, że zarzuty podniesione przeciw stosowanym przez banki klauzulom byłyby również uzasadnione, gdyby do wzrostu kursu CHF nie doszło.
W oczekiwaniu na sprawiedliwość
W sądach na rozstrzygnięcie oczekuje wiele pozwów zbiorowych dotyczących odpowiedzialności banku z tytułu niedozwolonych klauzul w umowach kredytowych, a wśród nich liczący już tysiące uczestników pozew przeciw Bankowi Millennium, który prowadzi nasza kancelaria.
Korzystne dla konsumentów rozstrzygnięcie w tych sprawach byłoby znakiem dla banków, że nadużywanie swej pozycji w stosunku do konsumentów i stosowanie nieuczciwych klauzul umownych nie jest akceptowane.
Marcin Szymański jest partnerem w kancelarii Drzewiecki, Tomaszek & Wspólnicy??Karolina Mikołajek pracuje w departamencie pozwów grupowych kancelarii Drzewiecki, Tomaszek & Wspólnicy
Ważne wyroki
– 14 grudnia 2010 r. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie przeciwko Bankowi Millennium SA stwierdza, że niedozwolone są klauzule, na mocy których bank ma prawo jednostronnego ustalania kursu waluty, w stosunku do której indeksowany jest kredyt. Sąd podkreślił, że umowa musi określać obiektywne kryteria ustalania kursu waluty, a nie – jak w badanych umowach kredytowych – pozwalać bankowi na ustalanie kursu w sposób całkowicie dowolny. Podobny wyrok SOKiK wydał też 26 stycznia 2011 r. w sprawie przeciwko mBankowi.
– 24 lipca 2012 r. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie przeciwko Eurobankowi orzekł, iż bank nie może zastrzegać w umowach kredytowych możliwości zmiany oprocentowania na podstawie nieprecyzyjnych parametrów rynku finansowego i kapitałowego.
– 6 marca 2012 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia rozstrzygnął spór dotyczący pokrywania kosztów Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego (UNWW). Nakazał bankom zwrot kwot pobranych od kredytobiorców na pokrycie kosztów UNWW. Po nim zapadły kolejne wyroki, m.in. 7 kwietnia 2014 r. w Sądzie Rejonowym dla Warszawy- -Mokotowa.
– 5 października 2012 r. Sąd Rejonowy w Łodzi nakazał BRE Bankowi zapłatę na rzecz trzech klientów kwoty odpowiadającej różnicy między ratami należnymi według oprocentowania obowiązującego w dniu podpisania umowy a pobranymi faktycznie przez bank według stawki podwyższonej decyzjami zarządu.
– 30 kwietnia 2014 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie przeciwko mBankowi uznał, że kwoty niesłusznie pobranych przez bank na podstawie niedozwolonej klauzuli odsetek podlegają zwrotowi na rzecz kredytobiorców na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. – 30 kwietnia 2014 r. Trybunał Sprawiedliwości UE stwierdził m.in., że w umowie kredytu indeksowanego według kursu waluty obcej kurs tej waluty służy jedynie do określenia wysokości raty kredytu. Bank nie świadczy usługi wymiany waluty, a więc tzw. spreadowi walutowemu (różnicy pomiędzy kursem sprzedaży i kursem kupna waluty), którego ciężar musi ponieść kredytobiorca, nie odpowiada żadne świadczenie banku.
– 7 listopada 2014 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie wskazał, że kredytobiorca zawiera umowę kredytu, aby dostać do dyspozycji na czas oznaczony określoną kwotę pieniężną niezbędną mu do realizacji zamierzonego przedsięwzięcia, bank zaś udziela kredytu, aby oprócz zwrotu przekazanych środków otrzymać korzyść w postaci oprocentowania i prowizji. Umowa kredytowa, do której wprowadzono postanowienia dotyczące tzw. indeksacji w stosunku do kursu waluty obcej,  nie staje się przez to „umową o produkt strukturyzowany o wysokim stopniu skomplikowania”.
Rzeczpospolita